Zakład Zagospodarowania Odpadów w Hajnówce przyjmuje odpady w dni robocze od poniedziałku do piątku w godz. 6:00 – 18:00
Każda partia dostarczanych odpadów musi posiadać wygenerowaną Kartę Przekazania Odpadów w systemie BDO, na której znajdują się wszystkie niezbędne informacje pozwalające na zdefiniowanie rodzaju odpadu oraz miejsca jego pochodzenia.
W razie przyjmowania odpadów przeznaczonych do unieszkodliwiania na składowisku wymagane jest dostarczenie karty charakterystyki oraz badań potwierdzających dopuszczenie odpadów do składowania.
Przed przyjęciem, odpady podlegają kontroli:
- ilościowej (przy użyciu wagi samochodowej, pod względem masy odpadów)
- jakościowej (wizualnie, pod względem rodzaju odpadów)
Po czym odpady są kierowane w zależności od ich składu na odpowiednią instalację.
Instalacja do mechanicznego przetwarzania odpadów składa się z sortowni odpadów, instalacji do produkcji paliwa alternatywnego oraz urządzenia do prasowania odpadów.
Sortownia działa w dwóch wariantach, zależnie od rodzaju dostarczanych odpadów:
Wariant I
Dostarczone do Zakładu zmieszane odpady komunalne skierowane zostają do jednego z obszarów rozładunku odpadów w hali sortowni i tam są czasowo magazynowane, tutaj następuje wstępne wydzielenia odpadów „tarasujących” (np. gabaryty, budowlane, niebezpieczne, zielone, duże kartony itp.).
Następnie ładowarka zasypuje odpady na przenośnik kanałowy lub w przypadku dostarczenia odpadów w workach do rozrywarki worków.
Dalej odpady kierowane są na przenośnik wznoszący i poprzez przenośnik pośredni trafiają do kabiny 4 stanowiskowej, w której odbywa się wstępne sortowanie odpadów – wybierane są odpady problemowe czy niebezpieczne (farby, lakiery, akumulatory, itp.) oraz surowce wtórne (np. opakowania szklane).
Odpady następnie wędrują do sita bębnowego trzyfrakcyjnego, w którym następuje rozdział na frakcje: 0 – 20 mm, 20 – 80 mm oraz > 80 mm.
Frakcje podsitowe: drobna 0-20 mm i średnia 20-80 mm trafiają do kontenerów umieszczonych bezpośrednio pod sitem. Zapełnione kontenery są wywożone z hali do instalacji biologicznego przetwarzania odpadów (biostabilizacji).
Frakcja nadsitowa o granulacji powyżej 80 mm jest kierowana na taśmę sortowniczą (będącą wspólnym elementem dla linii odpadów zmieszanych i z selektywnej zbiórki) w celu wydzielenia z niej surowców wtórnych z wybranych grup odpadów.
Kabina jest wyposażona w osiem zsypów i osiem stanowisk ręcznej segregacji. W kabinie następuje manualne wysegregowanie m.in.
- butelek PET (białych, kolorowych)
- chemii gospodarczej (miękkiej i twardej)
- kartonów
- gazet
- folii białej i kolorowej
- tetrapaków
Wysegregowane materiały są zrzucane do znajdujących się pod kabiną boksów, skąd są ręcznie kierowane do prasy kanałowej, w celu ich zbelowania. Sprasowane surowce w postaci belek przewożone są do magazynu surowców.
Pozostałość odpadów ze strumienia > 80 mm – frakcja zawierająca komponenty do produkcji RDF jest kierowana pod działanie separatora elektromagnetycznego, który odseparowuje metale żelazne, po czym transportowane są do pojemnika ustawionego pod wysypem z taśmy separatora.
Resztka odpadów kierowana przenośnikiem rewersyjny do separatora powietrznego – balistycznego. Frakcje ciężkie, będące balastem trafiają do kontenera, po czym wywożone są do unieszkodliwienia na składowisku, bądź po segregacji na linię rozdrabniacza jako frakcja przeznaczona do produkcji paliwa alternatywnego.
Frakcje lekkie kierowane są przenośnikiem wznoszącym do jednego z dwóch zamiennie pracujących rozdrabniaczy.
Tak powstałe paliwo alternatywne jest transportowane na halę magazynową paliwa alternatywnego
Wariant II
Dostarczone do Zakładu selektywnie zebrane odpady kierowane są do drugiego obszaru rozładunku odpadów w hali sortowni i tam czasowo są magazynowane.
Odpady (surowce) podawane są na przenośnik wznoszący (z pominięciem sita), kierowane na taśmę sortowniczą (będącą wspólnym elementem dla linii odpadów zmieszanych i z selektywnej zbiórki) w celu wydzielenia z niej surowców wtórnych z wybranych grup odpadów.
Dalsza procedura przetwarzania odpadów jak w Wariancie I.
W instalacji przetwarzania odpadów unieszkodliwiana jest frakcja podsitowa 0-80mm pochodząca z mechanicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych. Proces biostabilizacji rozumiany jest jako kontrolowany, biologiczny rozkład i stabilizacja substratów organicznych w warunkach tlenowych.
Przebieg procesu biostabilizacji prowadzony jest w dwóch etapach:
Etap I (faza intensywna) — w zamkniętych bioreaktorach z napowietrzaniem i oczyszczaniem powietrza procesowego, dzieli się na następujące fazy:
- I faza — mezofilowa, wstępna biostabilizacja
- II faza — termofilowa, to główna faza rozkładu i najważniejszego okresu pod względem higienizacji, homogenizacji dla odpadu organicznego. W fazie tej zostają rozłożone związki organiczne łatwo ulegające biodegradacji
- III faza — przemian, biostabilizacja właściwa, charakteryzuje się spadkiem temperatury, przekształcenie trudno rozkładających się związków (tłuszczów, wosków, lignin, żywic) przez mezofilne bakterie i grzyby. W tej fazie następuje zmniejszenie objętości odpadów
Etap II (faza dojrzewania) – na placu dojrzewania biostabilizatu
- IV faza — faza biostabilizacji wtórnej, w której następuje wychłodzenie materiału.
Materiał wsadowy do procesu biostabilizacji (frakcja podsitowa 0-80mm) transportowany jest na bieżąco z instalacji mechanicznego przetwarzania odpadów, w rejon strefy przyjęć, gdzie załadunek bioreaktorów odbywa się przy użyciu ładowarki kołowej. Po zapełnieniu bioreaktora rozpoczyna się I etap procesu biostabilizacji.
Proces biostabilizacji w zamkniętych bioreaktorach prowadzony jest automatycznie dzięki odpowiedniemu wysterowaniu operacji napowietrzania i nawadniania. Intensywne napowietrzanie oraz przebieg rozkładu materii organicznej prowadzi do uwalania się wody procesowej (odcieków) i gazów procesowych.
Czas procesu w fazie intensywnej biostabilizacji w zamkniętych bioreaktorach trwa do 21 dni. Po czym materiał trafia na plac dojrzewania i jest formowany w pryzmy.
W trakcie prowadzonego procesu dojrzewania jest on okresowo przerzucany przy pomocy ładowarki kołowej, czas trwania fazy dojrzewania wynosi od 4 do 8 tygodni (czas dojrzewania warunkowany jest uzyskaniem parametrów materiału potwierdzających zakończenie procesu stabilizacji).
Uzyskany biostabilizat może być bezpiecznie składowany lub poddany wtórnemu mechanicznemu przetwarzaniu poprzez przesiewanie na sicie o wielkości oczek do 20mm, po czym uzyskany materiał może być stosowany do rekultywacji składowisk odpadów.
Odzysk odpadów biodegradowalnych prowadzony jest rozdzielnie na innych otwartych przerzucanych pryzmach, odseparowany od siebie ścianą działową
- Odpady zielone selektywnie zebranych o kodzie 20 02 01 (pochodzących z pielęgnacji terenów zieleni miejskiej i przydomowej)
oraz odpadowa masa roślinna (pochodzącej z rolnictwa i ogrodnictwa) o kodzie 02 01 03 - Pozostałe odpady ulegające biodegradacji
Odpady po zważeniu i zaewidencjonowaniu trafiają na płytę kompostową, tam w zależności od potrzeb są doczyszczane (ręcznie) i/ lub rozdrabniane za pomocą rozdrabniacza mobilnego. Następnie biomasę układa się w luźne pryzmy przy pomocy ładowarki czołowej.
W momencie uformowania pryzmy i jej pierwszego napowietrzenia rozpoczyna się proces intensywnego kompostowania odpadów biodegradowalnych (I etap kompostowania), który przebiega w temp. 55-65°C przez ok. 2 tygodnie. Proces ten monitoruje się poprzez pomiar temperatury i ocenę wilgotności materiału (do zraszania pryzm wykorzystywane są wody z sieci zakładowej). Wykonywane są cyklicznie pomiary temperatury w pryzmach, które pozwalają określić poszczególne fazy przemian materiału biodegradowalnego, a co za tym idzie zajście procesu higienizacji.
Po procesie intensywnego kompostowania prowadzony jest proces dojrzewania kompostu (II etap kompostowania), który trwa do 10 tygodni.
Po zakończeniu procesu kompostowania materiał zostaje przesiany na sicie mobilnym o wielkości oczek do 20 mm. Frakcje nadsitowe zawierające pozostałości nieprzekompostowanych odpadów zielonych zostaje skierowane do ponownego procesu kompostowania lub unieszkodliwiania na składowisku. Natomiast frakcja podsitowa po uzyskaniu pozwolenia z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi jest wprowadzana do obrotu jako środek poprawiający właściwości gleby.
Dostarczane do Zakładu odpady budowlane kierowane są bezpośrednio do segmentu ich przetwarzania. Załadunek odpadów na urządzenie kruszące z separatorem magnetycznym, odbywa się z wykorzystaniem ładowarki kołowej. Rozdrobnione i rozfrakcjonowane odpady gromadzone są w kontenerach lub w wyznaczonych częściach utwardzonego placu, a następnie przekazywane podmiotom posiadającym odpowiednie pozwolenie w zakresie gospodarowania odpadami lub wykorzystane na potrzeby własne, tj. do odzysku na składowisku odpadów, jako warstwa izolacyjna, bądź budowa dróg technologicznych lub obwałowań.
Nie wszystkie odpady da się poddać procesowi odzysku czy recyklingu, dlatego składowanie odpadów pełni ważną rolę w gospodarce odpadami. Składowanie odpadów stanowi ostatnie ogniwo w hierarchii postępowania z odpadami, ale jest to nieodzowne i konieczne ogniwo gospodarki odpadami.
Składowiska zostały wybudowane z uwzględnieniem kryteriów hydrogeologicznych i geotechnicznych. Spełniając obowiązujące wymogi techniczne, jest eksploatowane tak, aby wyeliminować potencjalne uciążliwości i zagrożenia dla środowiska związane z deponowaniem odpadów. Prowadzimy systematyczny monitoring środowiska gruntowo-wodnego.
Do składowania przyjmujemy wyłącznie te odpady:
- w stosunku do których sporządzono podstawową charakterystykę odpadów
- dla których przeprowadzono testy zgodności (sprawdzenie granicznych wartości wymywania oraz wybranych parametrów charakterystycznych dla danego rodzaju odpadów),
- które spełniają kryteria dopuszczenia odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu.
